เล่าเรื่องเมืองขอนแก่นผ่านภาพถ่ายอำเภอเขาสวนกวาง

ประวัติอำเภอเขาสวนกวาง

อำเภอเขาสวนกวาง เดิมเป็นหมู่บ้านหนึ่งของอำเภอน้ำพอง มีภูเขาสวนกวาง ซึ่งเป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยป่าดงดิบ มีสัตว์ป่าชุกชุม และทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ และเคยเป็นที่ตั้งของเมืองโบราณดงเมืองแอมในสมัยทวารวดี รวมถึงเป็นโดมเกลือที่ใหญ่ที่สุด (ทองคำขาว) ในอดีตมีพ่อค้าคหบดีต่างถิ่น ต่างพื้นที่ (คนไทยเชื้อสายจีน) อพยพมาทำมาหากินที่อำเภอเขาสวนกวาง โดยการเข้ามาสัมปทานพื้นที่ป่าเพื่อประกอบธุรกิจทำไม้แปรรูป ขายไม้ และมีโรงเลื่อยไม้จำนวนมาก ทำให้เศรษฐกิจของอำเภอเขาสวนกวางดีขึ้น และมีความเจริญก้าวหน้าขึ้นตามลำดับ จนได้รับการยกฐานะให้เป็นอำเภอเขาสวนกวางในปัจจุบัน

อำเภอเขาสวนกวาง ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดขอนแก่น แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 56 หมู่บ้าน เป็นอำเภอที่เชื่อมโยงระหว่างจังหวัดขอนแก่นสู่จังหวัดอุดรธานีผ่านเส้นทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมทางบกสายหลัก รวมทั้งมีสถานีรถไฟเขาสวนกวางเป็นเส้นทางคมนาคมทางรางอีกหนึ่งเส้นทาง ผู้คนสัญจรไปมาระหว่างจังหวัดเป็นจำนวนมาก

ภูมิประเทศมีความอุดมสมบูรณ์ ทำให้อำเภอเขาสวนกวางเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติมากมาย อาทิ  สวนสัตว์ขอนแก่น, น้ำตกธารสวรรค์, น้ำตกสาริกา, ถ้ำกินรี, จุดชมวิวหินสองชั้น หินสามชั้น รวมถึงมีแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมตั้งแต่ครั้นสมัยทวารวดี คือ เมืองโบราณดงเมืองแอม และหมู่บ้านนวัตวิถี และมีไก่ย่างเขาสวนกวางที่เลื่องชื่อของจังหวัดขอนแก่น เหล่านี้ล้วนเป็น Soft Power of Khao Suan Kwang ที่น่าสนใจและสามารถพัฒนาพื้นที่ให้เกิดความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนได้ สำหรับคนเขาสวนกวางพื้นถิ่นเดิมมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ตามประเพณีโบราณ คือ ฮีต 12 คลอง 14 มีความรักความสามัคคี มีน้ำใจ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่โอบอ้อมอารี มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน และประชาชนส่วนใหญ่ประกอบสัมมาอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ – ทำนา บางส่วนประกอบอาชีพค้าขาย โดยเฉพาะอาชีพขายไก่ย่างเขาสวนกวาง ที่ยังคงรักษา อนุรักษ์ และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นมาอย่างยาวนาน จนเป็นอัตลักษณ์ของไก่ย่างเขาสวนกวาง 3 ประการ คือ 1) ใช้เตาอังโล่ กะละมังเคลือบขาวเจาะก้น ตะแกรงเหล็กหรือสแตนเลสย่าง 2) ใช้ไม้ไผ่เหลาสะอาด 1 ไม้ ตอก 3 เส้น 3) ใช้ไก่ทั้งตัว รวมถึงการนำไก่ย่างเขาสวนกวางไปขายบนรถไฟ – รถโดยสาร ทำให้สองข้างทางของถนนมิตรภาพในเขตพื้นที่อำเภอเขาสวนกวางมีร้านไก่ย่างเขาสวนกวางมากที่สุดในประเทศไทย ปัจจุบันมีประชากรทั้งสิ้น 38,171 คน รายได้เฉลี่ย 68,243.83 บาทต่อคนต่อปี ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มอำเภอที่มีรายได้ระดับปานกลาง (50,000 – 69,999 บาท) ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ เกษตรกรรมเป็นหลัก ขณะที่อาชีพที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของอำเภอเขาสวนกวาง คือ อาชีพค้าขาย (ไก่ย่างเขาสวนกวาง) ทำให้รายได้ต่อปีของประชากรมาจากการทำการเกษตร การขายไก่ย่าง และการให้บริการนักท่องเที่ยวตามลำดับ

สินค้าและของดีอำเภอ

1) ไก่ย่างเขาสวนกวาง 2) ผ้าฝ้ายมัดหมี่ 3) ผ้าไหมโบราณบ้านดงบัง 4) ข้าวโปร่งบ้านหนองคู

5) ข้าวหลามบ้านนาค้อ 6) ผลิตภัณฑ์แปรรูปกล้วยบ้านหนองแวงเรือ

7) ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากผ้า (เย็บกระเป๋า) บ้านโนนทอง

8) ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากเห็ดบ้านโนนสวรรค์ 9) เกลือสินเธาว์ดงเมืองแอมโบราณ

สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของอำเภอ

อำเภอเขาสวนกวางเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติมากมาย อาทิ สวนสัตว์ขอนแก่น, น้ำตกธารสวรรค์, น้ำตกสาริกา, ถ้ำกินรี และจุดชมวิวหินสองชั้น หินสามชั้น เป็นต้น

รวมถึงมีแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมตั้งแต่ครั้นสมัยทวารวดี คือ เมืองโบราณดงเมืองแอม และหมู่บ้านนวัตวิถี

ปราชญ์ชุมชน

1)นายชาญวุฒิ บุตรราช ปราชญ์ชุมชนด้านกระบวนการผลิตไก่เขาสวนกวาง

2) นางศิวิลัย ฝ่ายดี ปราชญ์ชุมชนด้านการผลิตผ้าฝ้ายมัดหมี่

3) นายก้อนทอง มาตรคำมี ปราชญ์ชุมชนด้านหมอดิน

4) นายธนชาติ ดานุวงศ์ไพศาล ปราชญ์ชุมชนด้านการอนุรักษ์น้ำ – อนุรักษ์ป่า