เล่าเรื่องจังหวัดขอนแก่นผ่านภาพถ่ายอำเภอพระยืน

ประวัติความเป็นมาของอำเภอพระยืน

เดิมอำเภอพระยืน อยู่ในเขตปกครองอำเภอเมืองขอนแก่น ได้แยกออกมาตั้งเป็นกิ่งอำเภอเมื่อพ.ศ. 2519 และได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อวันที่ 1 มกราคม  2531 ซึ่งอำเภอพระยืน มีที่มาจากชื่อของหลวงพ่อพระยืน ซึ่งมีประวัติความเป็นมาว่าหลวงพ่อพระยืน เป็นพระพุทธรูปศิลาทั้ง 2 องค์ ว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 (ในราวพุทธศตวรรษที่16-18) องค์ที่ 1 เรียกว่า หลวงพ่อพระยืนตะวันออก  ประดิษฐานอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของหมู่บ้าน  อยู่ในเขตของโรงเรียนชุมชนบ้านพระยืน  เรียกว่า “เหล่าตะวันออก” องค์ที่ 2  ประดิษฐานอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน  เรียกบริเวณนี้ว่า  “เหล่าตะวันตก”

มีเรื่องเล่าต่อๆ กันมา เกี่ยวกับการค้นพบพระพุทธรูปศิลาทั้ง 2  องค์นี้ว่าเจ้าพระยาธรรมศักดิ์  เจ้าเมืองชนบท  ได้นำไพร่พลทหารไปคล้องช้างที่เมืองหล่มสักได้มาพักแรมที่หนองน้ำแห่งหนึ่ง  ได้นิมิตว่าเห็นดวงแก้ว 2 ดวง  มีแสงสว่างสวยงามมาก  มีลักษณะคล้ายลูกไฟกลมโตลอยขึ้นจากทางทิศตะวันออก  โค้งไปทางทิศตะวันตก  เจ้าพระยาธรรมศักดิ์  ได้สั่งให้ พลทหารตระเวณค้นไปหาทางทิศตะวันออก  ได้พบพระพุทธรูปประทับยืน  โผล่ขึ้นมาจากดิน  และเมื่อค้นไปหาทางทิศตะวันตก  พบพระพุทธรูปปางนั่ง  พระยาธรรมศักดิ์  ได้ให้ทหารสร้างศาลาให้ประทับ  เมื่อเดินทางไปคล้องช้างที่เมืองหล่มสักและเดินทางกลับเมืองชนบทแล้ว  ได้โปรดให้พระยาตรีศักดิ์  และนางทองคำ  มาสร้างบ้านเมืองอยู่ที่หนองน้ำที่ค้นพบเมื่อประมาณ ร.ศ. 81 (พ.ศ. 2406)  เพื่อให้เป็นเมืองฝ่ายขวาเพราะเห็นว่ามีธรรมชาติอุดมสมบูรณ์  และมีพระพุทธรูปอันศักดิ์สิทธิ์และตั้งชื่อบ้านเมืองนั้นว่า  “บ้านพระยืน”

หลักฐานปัจจุบัน  มีศิลาจารึกใต้ฐานพระ  ความว่า  วันที่ 17 ธันวาคม  รัตนโกสินทร์ศก 111 ( พ.ศ. 2435)  ด้วยพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม  ข้าหลวงใหญ่มณฑลลาวพวน  มาระงับทุกข์สุขหัวเมืองน้อยใหญ่เขตแดนเมืองขอนแก่นให้เรียบร้อย มีความสุขความเจริญต่อไป  ข้าพเจ้ารับสั่งแล้วจึงมาระงับทุกข์สุขเพื่อกรมการ แลราษฎรในเขตแขวงเมืองขอนแก่นตามรับสั่ง 

ครั้น ณ วันที่ 25 มกราคม รัตนโกสินทร์ศก 111  มีพวกอ้ายคิดมิชอบซ่องสุมพากันเข้าไปเรียนรีดศาสนาเยซูต่อบาทหลวงคาธอลิกกันมาทำลายพระพุทธรูปศิลาทั้งสองพระองค์ให้แตกหักเป็นท่อนน้อยท่อนใหญ่แล้วพากันขุดหาทรัพย์สินในดิน  จับได้พวกอ้ายคิดมิชอบมาลงโทษแล้วบอกหมื่นทูลพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม  ข้าหลวงใหญ่หัวเมืองลาวพวน  ขึ้นไปเมืองหนองคายให้ทรงทราบฝ่าพระบาทแล้วโปรดกระหม่อมให้ปฏิสังขรณ์พระพุทธรูปศิลาให้เรียบร้อยดีดังเก่า โปรดให้ปลูกเรือนกันแดดกันฝนอย่าให้เป็นอันตรายต่อไปได้  ข้าพเจ้ารับสั่งแล้วจึงจ้างให้เอาปูนประสมน้ำเชื้อไปพรมพระพุทธรูปศิลาที่อ้ายพวกคิดมิชอบทุบทำลายเป็นท่อนน้อยท่อนใหญ่นั้น ให้แน่นหนาเรียบร้อยดังเก่า  ข้าพเจ้าได้ให้เมืองแสน ว่าที่ราชบุตรเมืองชนบทไปเป็นผู้กำกับเร่งทำการให้เรียบร้อยโดยเร็ว

ครั้น  วันที่ 1 กุมภาพันธ์  รัตนโกสินทร์ศก 111  การปฏิรูปสังขรณ์พระพุทธรูปจึงแล้วเสร็จ  ข้าพเจ้าพร้อมด้วยหลวงสิทธิสราวุธ  ข้าหลวงเมืองชนบท  นายกิจการีข้าหลวงเมืองขอนแก่น  ท้าวเพียกรมการ แลราษฎร ไทย จีน ลาว มีศรัทธาจากบ้านทุ่ม  ตั้งการสมโภชพระพุทธรูปศิลาทั้งสองพระองค์  แล้วมีการละเล่นต่างๆ  ฉลองวันหนึ่ง  การปฏิสังขรณ์และการสมโภชพระพุทธรูปศิลาทั้งสองก็สำเร็จในวันที่ 2 กุมภาพันธ์  รัตนโกสินทร์ 111 จึงได้จารึกไว้ในแผ่นศิลา  หวังจะให้คนทั้งปวงได้ทราบทั่วกันต่อไปภายหน้า  สิ้นกาลนาน ปัจจุบันชาวอำเภอพระยืน  ได้ถือเอาวันที่ 2 กุมภาพันธ์  ของทุกปี  เป็นงานสมโภชเฉลิมฉลองประจำปีตลอดมา

คำขวัญอำเภอพระยืน

           “พระยืนคู่เมือง  ลือเลื่องเสื่อไทย  ผ้าไหมกันสาด  สมเด็จอาจพุฒาจารย์  แลสราญแก่งกุดโดก”

พระยืนคู่เมือง หมายถึง หลวงพ่อพระยืนเป็นพระพุทธรูปศิลาทั้ง 2 องค์เป็นพระพุทธรูปที่ชาวอำเภอพระยืนให้ความเคารพศรัทธามาแต่โบราณ

ลือเลื่องเสื่อไทย  หมายถึง  ผลิตภัณฑ์สินค้า OTOP ระดับ 5 ดาว เป็นวิสาหกิจชุมชนของอำเภอผลิตและจำหน่ายเสื่อ ซึ่งตั้งกลุ่มอยู่ในบ้านโต้น

ผ้าไหม  หมายถึง  ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมซึ่งเป็นอาชีพหนึ่งที่ชาวอำเภอพระยืนได้ทำมาตั้งแต่ดั้งเดิม มีอยู่ทั่วไปทุกตำบล

กันสาด  หมายถึง  ผ้ากันสาดเป็นสินค้าของประชาชน ในพื้นที่บ้านโนนบ่อ ตำบลพระยืน ซึ่งทำเป็นอาชีพหลักของคนในหมู่บ้าน

แลสราญแก่งกุดโดก หมายถึง แก่งที่อยู่ในพื้นที่ตำบลบ้านโต้น เป็นที่กักเก็บน้ำที่มีขนาดใหญ่ ปัจจุบันและในอนาคตจะได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว เป็นสถานที่พักผ่อน และสวนสาธารณะ

สินค้า  OTOP  อำเภอพระยืน

กลุ่มสตรีสหกรณ์บ้านโต้น ม.2 ตำบลบ้านโต้น ผลิตภัณฑ์เสื่อกก และเสื่อพลาสติก                                                     

กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านดงกลาง ม.7 ตำบลบ้านโต้น ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร    

กลุ่มผักปลอดภัยหนองหญ้าข้าวนก ม.3 ตำบลหนองแวง ผลิตภัณฑ์พืชผักสวนครัวทุกชนิด  

ปราชญ์ชุมชนอำเภอพระยืน

นางดาว พานโน อยู่บ้านเลขที่ 358 บ้านพระยืน หมู่ที่ 1 ตำบลพระยืน อำเภอพระยืน จังหวัดขอนแก่น ด้านรำทรงเจ้า (รำผีฟ้า)