เล่าเรื่องจังหวัดขอนแก่นผ่านภาพถ่ายอำเภอชนบท
ประวัติเมืองชลบถ (อำเภอชนบท)
พ.ศ.2326 ในสมัยรัชกาลที่ 1 เพียเมืองแสน (ท้าวคำพา) สมุหกลาโหมแห่งเมืองสุวรรณภูมิ อพยพครอบครัวและสมัครพรรคพวกมาพักอยู่บ้านหนองกองแก้ว ซึ่งมีหนองน้ำใหญ่อยู่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้านชื่อ “หนองกองแก้ว” และสมัครเข้ารับราชการกับเจ้าพระยานครราชสีมา ทำความดีความชอบเป็นที่พอพระราชหฤทัยจน พ.ศ. 2335 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าแต่งตั้งให้ เพียเมืองแสน เป็นเจ้าเมืองตำแหน่งพระจันทรประเทศ และยกฐานะบ้านหนองกองแก้ว ขึ้นเป็นเมืองพระราชทานนามว่า เมือง”ชลบถ”พ.ศ. 2433 ได้มีการจัดหัวเมืองชายพระราชอาณาเขตมณฑล ในสมัยรัชกาลที่ 5 แรกขนานนามลาวพุงดำว่า มณฑลลาวเฉียง ขนานนามหัวเมืองลาวพุงขาวว่า มณฑลลาวพวน ต่อมาเปลี่ยนการปกครองราชอาณาเขตมาตั้งแต่ พ.ศ. 2435 มณฑลพายัพกับมณฑลอุดร และมณฑลอีสานเป็นเมืองลาว เรียกชาวมณฑลพายัพว่า “ลาวพุงดำ” เรียกชาวมณฑลอุดรและอิสานว่า “ลาวพุงขาว”
พ.ศ. 2442 เมืองมีการเปลี่ยนชื่อมณฑลลาวพวน เป็นมณฑลฝ่ายเหนือและเปลี่ยนชื่อเป็นมณฑลอุดร
พ.ศ. 2447 ไทยได้จัดแบ่งการปกครองเป็นบริเวณ คือ จัดให้เมืองที่อยู่ใกล้ ๆ กันรวมเป็นกลุ่ม ให้เมืองที่มีประชากรหนาแน่นเป็นที่ตั้ง เมืองชลบถจึงถูกตัดออกมากับบริเวณพาชี อันประกอบด้วย เมืองขอนแก่น เมืองชลบถ และเมืองภูเวียง เมืองขอนแก่นเป็นเมืองใหญ่จึงได้เป็นที่ตั้งบริเวณพาชี
พ.ศ. 2450 มีการเปลี่ยนแปลงเขตบริเวณพาชี เมืองชลบถถูกยุบลงมาเป็นอำเภอ พระศรีชนะบาล เจ้าเมืองปรับลงเป็นนายอำเภอ ขึ้นตรงต่อเมืองขอนแก่น พ.ศ. 2459 ประกาศเป็นอำเภอชนบท อย่างเป็นทางการเป็นการปกครองส่วนภูมิภาค ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่พุทธศักราช 2457 ขึ้นกับจังหวัดขอนแก่น
จนกระทั่งวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2490 ได้มีพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอชนบท ขึ้นอีกครั้งหนึ่งจนถึงปัจจุบัน ชนบท เป็นคำนามแปลว่า บ้านนอก (ไม่พัฒนา) ชลบถ เป็นคำผสมระหว่าง ชล เป็นคำนำนามแปลว่า น้ำ กับ บถ เป็น คำนาม แปลว่า ทาง แปลรวกันได้ความว่า “ทางน้ำ” ดังนั้น หากอาศัยหลักทางวิชาการ “ภูมินามวิทยา” (Toponymy) และหลักภูมิรัฐศาสตร์ (Geo – Political Sciences) ซึ่งเป็นศาสตร์ค้นคว้าเกี่ยวกับการตั้งชื่อถิ่นฐานบ้านเมืองตามทำเลที่ตั้ง ชลบถ จึงน่าจะเป็นคำที่ถูกต้องว่า ชนบท เมืองชลบท หรืออำเภอชนบทมีทำเนียบผู้ปกครองมาแล้วดังต่อไปนี้
– มีเจ้าเมืองเป็นผู้ปกครอง 5 คน
– มีข้าหลวงเมืองเป็นผู้ปกครอง 3 คน
– มีนายอำเภอเป็นผู้ปกครอง 40 คน
– ปัจจุบันนายอำเภอชนบท คือ นายศักดิ์ดา ต้นคชสาร
