เล่าเรื่องเมืองขอนแก่นผ่านภาพถ่าย อ.มัญจาคีรี

อ.มัญจาคีรี
ประวัติ
ข้อมูลจากสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอมัญจาคีรี ระบุว่า ตั้งเป็นอำเภอเมื่อ ปี พ.ศ. 2445 ตั้งอยู่บนที่ลาดต่ำของภูเม็งซึ่งคำว่า “เม็ง”แปลว่า เตียง และคำว่า”มัญจาคีรี” จึงแปลว่า เมืองที่มีภูเขารูปเตียง เมื่อปี พ.ศ. 2424 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงเห็นว่าพื้นที่เมืองขอนแก่นกว้างขวางนัก การปกครองดูแลไม่ค่อยทั่วถึง เป็นความยากลำบากแก่ราษฎรที่อยู่ไกล จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเมืองใหม่ขึ้นที่บ้านจระเข้หัวนา (ปัจจุบันเป็นตำบลจระเข้ อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น)

เหตุที่เรียกว่า “มัญจาคีรี” สันนิษฐานว่า เมืองนี้ตั้งอยู่ที่ลาดต่ำของภูเม็ง คำว่า “เม็ง” เป็นภาษาพื้นเมืองแปลว่า เตียง และได้เปลี่ยนคำว่า เม็ง เป็นภาษาบาลีว่า มัญจา ซึ่งบนภูเขาเม็งมีก้อนหินใหญ่รูปร่างลักษณะคล้ายเตียงนอนปรากฎทุกวันนี้ และเติมคำว่า คีรี ต่อท้าย เมื่อแปลคำว่ามัญจาคีรี ทั้งหมดได้ความว่าเมืองที่มีภูเขารูปเตียง
ประกาศตั้งเมืองมัญจาคีรี ปรากฏอยู่ในมณฑลอุดร พร้อมกับเมืองกุมภวาปี พรรณานิคมฯ และได้มีท้องตราจากเมืองขอนแก่น สั่งแต่งตั้งท้าวสน (ต้นตระกุลสนธิสัมพันธ์) เป็นจางวางเอกพระยาพฤติคุณธนะเชษ เป็นเจ้าเมืองคนแรก ต่อมาหระยาพฤติคุณธนะเชษ เห็นว่าเมืองมัญจาคีรีมีอาณาเขตกินไปทางตอนใต้มาก ตัวเมืองที่อยู่กึ่งกลาง ไม่สะดวกต่อการปกครองภูมิประเทศไม่เหมาะสม จึงย้ายไปที่บ้านสวนหม่อน และตั้งอยู่ไม่นานนักเห็นว่าที่ตั้งไม่เหมาะสม กันดารน้ำมีดอนเหมือดแอ่ ที่อยู่ทางทิศตะวันออกของบ้านหัน มีทำเลดี อยู่ใกล้บึงกุดเค้า จึงย้ายเมืองมาอยู่ที่ดอนเหมือดแอ่บ้านหัน ซึ่งเป็นที่ตั้งของอำเภอมัญจาคีรีในปัจจุบัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 ได้ยุบเมืองมัญจาคีรีและตั้งเป็นอำเภอมัญจาคีรี

เมื่อปี พ.ศ. 2462 ได้เปลี่ยนชื่ออำเภอมัญจาคีรี เป็นอำเภอกุดเค้า คงเนื่องมาจากสาเหตุที่ตั้งของที่ว่าการอำเภออยู่ในเขตตำบลกุดเค้า ซึ่งเป็นบึงใหญ่ที่มีปลาชุกชุม และในปี พ.ศ.2484 ทางราชการได้เปลี่ยนชื่อ อำเภอกุดเค้า อีกครั้งหนึ่ง และใช้ชื่ออำเภอมัญจาคีรีมาจนถึงทุกวันนี้

คำขวัญ : มัญจาคีรีนามเมืองเก่า บึงกุดเค้าคู่เมืองบ้าน นมัสการหลวงปู่โสหลวงปู่ผาง ตลาดกลาง ที่นอนหมอน แสนออนซอนดอนเต่า งามลำเนาเขาภูเม็ง เล็งชมกล้วยไม้ป่าบาน