ศูนย์การเรียนรู้การจัดการขยะชุมชนบ้านโนนชัย

โนนชัยไร้ถัง(ขยะ) ศูนย์เรียนรู้การจัดการขยะคนเมือง

โนนชัยไม่ได้มีดีเพียงโบราณวัตถุเท่านั้น  เมื่อเดินทางถึงชุมชนโนนชัย 1 ให้สังเกตข้างทางว่าเดินทางมาถึงแล้ว เพราะชุมชนนี้ไม่มีถังขยะวางอยู่หน้าบ้าน เป็นการรณรงค์การกำจัดขยะมานานกว่า  6 ปีแล้ว  มี “พรรณนา  อรรคฮาต”หรือ พี่นาง เป็นแกนนำกำจัดขยะเป็นศูนย์ของชุมชนโนนชัย 1

พี่นางเล่าถึงที่มาที่ไปของการเอาจริงเรื่องการกำจัดขยะว่า ชอบปลูกต้นไม้  ทำความสะอาดบ้าน  ที่บ้านแยกเศษขยะที่ย่อยสลายได้มานานแล้ว เมื่อทำในครอบครัวทำให้บ้านสะอาด  ไม่มีกลิ่น ไม่มีหนู แมลงสาบรบกวน  แต่ชุมชนยังคงมีการทิ้งขยะรวมกันทุกอย่าง จนกลายเป็นภาระของคนเก็บที่ต้องนำไปแยก  เมื่อมีโอกาสเป็นรักษาการประธานชุมชนโนนชัย 1 นำความคิดไปบอกชาวบ้าน ตอนแรกมีการถกเถียง ไม่เข้าใจกัน ชาวบ้านบอกว่าจะให้ทิ้งขยะที่ไหน   จึงลงมือทำให้เห็นพร้อมกับการขอความร่วมมือและให้ความรู้ชาวบ้าน  ตลอด 6 ปีที่เอาจริงกับการกำจัดขยะอินทรีย์ ทำให้สมาชิกเข้าใจและเข้ามามีส่วนร่วม จนทำให้ชุมชนเป็นพื้นที่ปลอดถังขยะ    ปัจจุบันก็ยังคงขอความร่วมมือเรื่องการกำจัดขยะอินทรีย์ เพราะโนนชัยเป็นเมืองขยาย มีหอพัก บ้านเช่า เมื่อคนเก่าย้ายออก คนใหม่เข้ามาอยู่ บางคนจะไม่รู้กติกา  เราก็จะไปขอความร่วมมือคนที่เข้ามาอยู่ในชุมชน ซึ่งได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี

  ความโดดเด่นของที่นี่คือการรวมกลุ่มของชาวบ้านในชื่อ “ศูนย์เกษตรจัดการขยะอินทรีย์”   ที่เห็นว่าขยะที่มีอยู่เป็นจำนวนมากสร้างปัญหาให้ชุมชน  พร้อมกับต้องการแบ่งเบาภาระการจัดเก็บให้กับเทศบาล จึงได้รวมตัวกันจัดการขยะในชุมชนทั้งขยะเปียก ขยะรีไซเคิล  ส่วนขยะประเภทอื่นๆ มีช่องทางในการกำจัดอยู่แล้ว  และมองว่าขยะอินทรีย์เป็นขยะที่สามารถจัดการได้ตั้งแต่ในครัวเรือน ไม่ต้องทิ้งให้เป็นขยะเน่าเสีย จึงใช้พื้นที่ส่วนตัว 1 ไร่ 2 งาน ทำเป็นศูนย์เรียนรู้ ทำให้เห็นว่าขยะอินทรีย์มีประโยชน์ นำมาหมักทำเป็นดินปลูก ทำให้พืชผักในสวนงอกงาม  เก็บมาเป็นอาหาร ลดภาระรายจ่ายด้านอาหารได้ในระดับหนึ่ง  ทำให้ที่นี่ได้รับรางวัลว่าเป็นชุมชนต้นแบบการจัดการขยะอย่างยั่งยืน เป็นตัวอย่างให้ชุนชนอื่นได้นำไปขยายต่อเพื่อลดขยะ พร้อมผลักดันตั้งเป้าให้เป็นชุมชนปลอดขยะ  และหาอาสาร่วมกิจกรรมเพื่อขยายไปยังชุมชนอื่นๆด้วย

ถุงพลาสติก กระเป๋าสาน ที่ทำจากวัสดุรีไซเคิล สมาชิกกลุ่มใช้เวลาว่างนำวัสดุมาถักทอเป็นกระเป๋า จำหน่ายให้ผู้สนใจ กระเป๋าสานสีดำหูหิ้วผสมผสานผ้า เป็นกระเป๋าที่แข็งแรง ทนทาน มีรูปแบบคลาสสิกทันสมัย  รวมทั้งไม้กวาดจากเส้นพลาสติก ที่ทำขึ้นอย่างแข็งแรง ถือเป็นสินค้ายอดนิยมที่ได้รับความสนใจทั้งจากชาวบ้าน รวมทั้งนักท่องเที่ยว มาจากการรับซื้อด้วยกองทุนฌาปนกิจขยะเป็นบุญ  นำไปวางขายสร้างรายได้ให้กับชาวบ้าน โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง อย่างผู้พิการ และผู้สูงอายุ

 “ใช้พื้นที่ส่วนตัว 1 ไร่ 2 งาน ให้เป็นพื้นที่สำหรับการเรียนรู้เรื่องการจัดการขยะอินทรีย์ แบบครบวงจร  ทั้งการนำขยะอินทรีย์มาหมักเป็นปุ๋ยหมัก  แล้วนำไปใส่ต้นไม้ พืชผักที่ปลูกไว้บริโภคในครัวเรือน   มีผลิตภัณฑ์จากวัสดุเหลือใช้ที่เน้นการผลิตด้วยมือ มีความทนทาน สวยงาม สามารถนำไปใช้ได้นาน” 

ไม่เพียงแต่เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจ  แต่ที่นี่ได้จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้การจัดการขยะอินทรีย์ด้วยวิถีพอเพียงที่ทำให้ได้เรียนรู้เรื่องการใช้ประโยชน์จากขยะอินทรีย์อย่างครบวงจรทั้งการทำน้ำหมักจุลินทรีย์-ปุ๋ยหมัก นํา ไปใช้ในสวนผักคนเมือง  การได้เพิ่มพื้นที่สีเขียวในชุมชน  และมีการสร้างอาชีพจากขยะด้วยการนำมาทำเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ นํา ไปสู่การเพิ่มรายได้ ลดรายจ่าตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 

ชื่อแหล่งเรียนรู้ – ศูนย์การเรียนรู้การจัดการขยะชุมชนบ้านโนนชัย
นักจัดการการเรียนรู้ – นางพรรณา อรรคฮาต
ที่อยู่ – เลขที่ 27 หมู่ 12 หมู่ 12 ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ขอนแก่น
หลักสูตรเรียนรู้ – การจัดการขยะและการทำผลิตภัณฑ์จากขยะ
ผลที่ได้รับ – เห็นประโยชน์ของการกำจัดขยะในบ้านเรือน สามารถนำไปใช้ได้จริง และเกิดการสร้างงาน สร้างรายได้

คลิกเพื่อดูแผนที่ : https://www.canva.com/design/DAGmi9_JQRI/xXH__A0dRXpZZlaumjFHrQ/edit